Praznik prenosa moštiju Svetog Aleksandra Nevskog svečano je proslavljen svetom arhijerejskom liturgijom u hramu posvećenom ovom velikom ruskom svetitelju na Dorćolu, koju je služio novoizabrani episkop zapadnoevropski Justin Jeremić zajedno sa sveštenstvom iz više eparhija Srpske pravoslavne crkve. Episkop Justin je u toku liturgije rukopoložio đakona Branislava Jocića u čin sveštenika.
Ove godine domaćin slave crkve Aleksandar Nevski bio je predsednik Gradske opštine Stari grad Radoslav Marjanović, a ispred opšine slavi su prisustvovali i zamenik predsednika opštine Aleksandar Todorović, članovi Veća opštine Branislav Zec, Nedeljko Neđa Jovanović, Andreja Kesić i Nikola Blagojević, predsednik Skupštine opštine Stari grad Dušan Petrić, zamenica predsednika Skupštine opštine Nevena Dodić, kao sekretar Skupštine opštine Krsto Blagojević.
Episkop zapadnoevropski Justin je zahvalio okupljenim građanima u crkvi Aleksandar Nevski koji su se okupili u velikom broju i u svojoj besedi rekao da je Sveti Aleksandar Nevski živeo pre mnogo vekova, u drugoj zemlji, govorio drugim jezikom, ali ono što nas spaja i što spaja sve ljude bez obzira na veru, naciju, boju kože, jeste Hristos raspeti i vaskrsli, kao i njegova ljubav kao temelj i osnov, početak i završetak. Episkop je u svojoj besedi rekao da takav put moraju da prođu svi, ali sa radošću, sa nadom, sa verom da posle krsta i stradanja, posle bura i iskušenja uvek dolazi radost vaskrsenja i uvek se pojavljuje sunce pobede.
“Upravo tu i takvu veru je živeo i svedočio Sveti Aleksandar Nevski i zbog toga ga je Gospod proslavio već ovde na zemlji kroz njegove svete i čudotvorne mošti koje se i danas nalaze u Sankt Peterburgu u njegovoj lavri. Proslavljen je na nebu kao svetitelj božiji i ime njegovo se proslavlja na svim stranama sveta i od svih ljudi koji veruju, pa evo tako i mi u Beogradu, u crkvi koja gotovo vek i po stoji i svedoči upravo tu tajnu krsta i vaskrsenja. Vremena, iskušenja i vetrovi koji duvaju u svetu su teški, preteški. Ali nisu jači ni od krsta ni od tri prsta, ni od istine. A naše je da upoznamo istinu, jer kao što je govorio Sveti Aleksandar Nevski – Bog nije u sili nego u istini. Nju, pre svega mi moramo da živimo i da je svedočimo, pa onda da i od drugih to tražimo i očekujemo“, poručio je u svojoj besedi episkop Justin.
Liturgiji povodom slave crkve Aleksandra Nevskog prisustvovalo je više stotina građana, vernika Srpske pravoslavne crkve, a posle bogosluženja, u dvorištu crkve, upriličena je trpeza ljubavi.
Istorijat hrama
Zidanje današnjeg hrama Svetog Aleksandra Nevskog završeno je 1930. godine prema projektu prve žene arhitekte u Srbiji Jelisavete Načić, a osvećenje je 23. novembra iste godine obavio patrijarh srpski Varnava. Osvećenju je prisustvovao i kralj Aleksandar Karađorđević.
Najstarije ideje o izgradnji crkve na Dorćolu vezane su za vreme pred početak Srpsko-turskog rata 1876-1878. godine. Upravo taj rat omogućio je pojavu prve crkve u tom kraju. To je bila pokretna vojnička ruska crkva koju su 1876. godine u Beograd doneli vojnici ruskog dobrovoljačkog korpusa. Crkvu je činila gvozdena konstrukcija, platneni omotač, pokrivač i drveni ikonostas. Zaštitnik crkve bio je sveti Aleksandar Nevski, poznati ruski knez i vojskovođa iz 13. veka, koji je u dva navrata odbranio Rusiju i pravoslavlje od zapadnoevropskih osvajača – Šveđana i Nemaca. Crkva je izvesno vreme bila postavljena na prostoru današnjeg Studentskog trga, a onda je pratila ruske vojnike na bojištima po Srbiji. Po završetku ratnih sukoba crkva je vraćena u Beograd i opet promenila nekoliko mesta.
Istovremeno sa pojavom pokretne crkve koja je pratila ruske vojnike pristupilo se i gradnji crkve za pravoslavne žitelje Dorćola. Prostor određen za gradnju nalazio se između današnje Dušanove, Dubrovačke i Skenderbegove ulice. Crkva je završena i osvećena 1877. godine, a pošto joj je odlukom beogradske opštine pripao deo opreme ruske vojne kapele, crkva je bila posvećena svetom Aleksandru Nevskom. Porušena je četrnaest godina kasnije, a za novi hram svetog Aleksandra Nevskog beogradska opština je 1892. godine kupila plac na kojem je sagrađen današnji hram.
Ikonostas koji je prvobitno bio namenjen crkvi Svetog Đorđa na Oplencu darovao je kralj Aleksandar Karađorđević. Pored ostalog, kralj Aleksandar je darovao crkvi i veliku ikonu svetog Aleksandra Nevskog. Prilikom osvećenja temelja prve crkve Tomanija Obrenović je darovala crkvi srebrni krst sa ukrasnim kamenjem, a veliko rusko jevanđelje bilo je dar Ane Obrenović. Ti darovi su sačuvani do danas. Unutrašnji zidovi crkve živopisani su 1970. i 1973. godine. Obnova živopisa fresko tehnikom započeta je 1998. godine.
Ikone su nastale u ikonopisnoj radionici Borisa Seljanka 1930. godine. U severnoj pevnici postavljen je mermerni oltar – Spomenik palim ratnicima u oslobodilačkim ratovima 1876-1878, 1912-1913 i 1914 1918. godine, rađen po projektu Mihaila Milojkovića 1930. godine. U južnoj pevnici, kao pandan prethodnom, nalazi se mermerni spomenik posvećen ruskom caru Nikolaju Drugom i kralju Aleksandru Karađorđeviću. Iznad natpisa posvete nalaze se ikone svetitelja koji su bili patroni ovim vladarima – sv. Nikole i sv. Aleksandra Nevskog.
Kralj Aleksandar Karađorđević bio je kao darodavac posebno vezan za ovu crkvu. U njoj se čuva ulje na platnu sa likom sv. Aleksandra Nevskog smešteno u pozlaćeni barokni ram iz prve polovine 19. veka, delo velikog poljskog slikara Jana Matejka, dimenzija 78 sa 146 centimetara, nastalo oko 1890. godine. Kralj Aleksandar dobio je ovu sliku na poklon od predsednika Poljske, maršala Pilsudskog, i darovao je crkvi sv. Aleksandra Nevskog.