Kalemegdan je park koji sa Beogradskom tvrđavom čini jedinstvenu celinu. Ime mu potiče od turskih reči «kale» koja znači grad, tvrđava i „megdan”, što znači polje. Nekada pusto i zapušteno polje ispred tvrđave 1869. godine počinje da se uređuje i postepeno pretvara u park. Trasiranje staza i sadnja drveća na Velikom Kalemegdanu traju do 1905. godine, a tada počinje proširivanje na Mali Kalemegdan. To je danas prostor od Paviljona „Cvijeta Zuzorić” do Zoološkog vrta. Krajem 19. veka podignuti su prvi spomenici istaknutim srpskim piscima kulturnim i javnim poslenicima. Tu galeriju danas čine spomenici Đuri Daničiću, Jovanu Gavriloviću, Jovanu Subotiću, Jaši Prodanoviću, Jovanu Skerliću, Vojislavu Iliću, Janku Veselinoviću, Simeonu Roksandiću, Milošu Crnjanskom, Bori Stankoviću, Đuri Jakšiću, Aleksi Šantiću, Jovanu Dučiću, Radoju Domanoviću, Milošu N. Đuriću, Kosti Taušanoviću, Stevanu Mokranjcu, Ivanu Goranu Kovačiću, Branku Radičeviću i Milanu Rakiću.
Spomen-obeležje mesta predaje ključeva Beogradske tvrđave
Spomen-obeležje nalazi se na Velikom Kalemegdanu. Na tom mestu je aprila 1867. godine knez Mihailo Obrenović primio ključeve Beogradske tvrđave. Ovaj čin označio je kraj turske vladavine. Spomen-obeležje, rad vajara Mihaila Paunovića, postavljeno je 1967. godine povodom obeležavanja stogodišnjice ovog značajnog trenutka srpske istorije.
Spomenik zahvalnosti Francuskoj
Spomenik je delo vajara Ivana Meštrovića. Postavljen je 11. novembra 1930. godine u znak prijateljstva i saradnje Srbije i Francuske tokom Prvog svetskog rata. Na postamentu spomenika stoje urezane reči: „Volimo Francusku kao što je ona nas volela”. Spomenik je dobrovoljnim prilozima podiglo Društvo prijatelja Francuske i Društvo nekadašnjih đaka francuskih škola. Bronzana figura žene oličava Francusku, koja u ratnom zamahu, sa mačem u ruci, pritiče u pomoć Srbiji. Skulptura je smeštena na visokom kamenom postolju u čijem se donjem delu nalaze dva reljefa: na zapadnoj strani su prikazani borbeni redovi francuskih i srpskih ratnika, a na istočnoj – personifikacija Sorbone u vidu mlade žene okružene đacima. Bronzana figura je visoka 3,5 metara, a ukupna visina spomenika je 9 metara.
Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić”
Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić”, čija je gradnja započeta 1926. godine, a završena dve godine kasnije, ima izuzetno značajno mesto u istoriji umetničkog života Beograda. Zasluge za njegovo podizanje pripadaju Društvu prijatelja umetnosti „Cvijeta Zuzorić” koje je osnovano februara 1922. godine na inicijativu najvećeg srpskog komediografa Branislava Nušića, tadašnjeg načelnika u Ministarstvu prosvete. Društvo je osnovano sa zadatkom da pomaže razvoj književnosti, likovnih umetnosti i muzike i da na polju umetnosti pokaže jedinstvo duha naroda u ondašnjoj zajedničkoj državi. Formirane su tri sekcije – za književnost, muziku i likovnu umetnost i svaka sekcija je imala svoj odbor i žiri.
Paviljon „Cvijeta Zuzorić”, koji je projektovao arhitekta Branislav Kojić, završen je i otvoren krajem 1928. godine. Tako je stvorena mogućnost sistematskog prezentovanja dela naše i strane likovne umetnosti i organizovanja velikih retrospektivnih izložbi. U januaru 1929. priređena je prva jesenja, a u maju iste godine prva prolećna izložba. Paviljon je imao samo prizemne prostorije za izlaganje – veliku salu za kolektivne izložbe i malu salu za izlaganje dela pojedinaca. Prva prolećna izložba u maju, koja je “postala jedan značajan izraz jugoslovenske kulture i umetnosti”, okupila je 97 slikara, devet vajara i sedam arhitekata, a bilo je prikazano 225 radova. Svoja dela prikazali su tom prilikom umetnici iz Srbije, Hrvatske, Slovenije i Bosne. Zabeleženo je da je tu izložbu posetio i kralj Aleksandar u društvu kneza Pavla i da je otkupio 35 izloženih radova za 335 hiljada dinara. Narednih godina u Paviljonu su izlagali najpoznatiji jugoslovenski umetnici i grupe. Paviljon nije radio za vreme Drugog svetskog rata, a 1945. godine dat je na upravljanje Udruženju likovnih umetnika Srbije.
O ženi čije ime je dato Društvu prijatelja umetnosti i jednom od najreprezentativnijih prostora za izlaganje dela likovnih umetnika, Cvijeti Zuzorić, napisano je u prošlosti mnogo stranica. Njen život i danas je inspiracija za hroničare, istoričare umetnosti i literate, možda upravo zato što je ostao enigma. O njoj se govori da je najveća hrvatska pesnikinja iako nije sačuvan, odnosno do sada nije pronađen, nijedan njen stih. Poznati pisci, njeni savremenici, posvećivali su joj svoja dela, ali se ne zna pouzdano da li su te posvete bile naručene i plaćane, ili ih je zavredila svojom lepotom i učenošću. Zna se da je rođena u Dubrovniku 1552. godine, da joj je otac bio trgovac i da je ona sa njim odlazila u Ankonu gde je sticala obrazovanje. Udala se za bogatog firentinskog plemića Bartolomea Pescioma. Pošto je on bio imenovan za firentinskog ambasadora u Dubrovniku Cvijeta se sa mužem vraća u rodni grad, gde je provela tako najmanje jednu deceniju. U svom domu u Ankoni i u Dubrovniku okuplja literate, filozofe i slikare. Mnogi od njih posvetili su joj poneko svoje delo. Nekoliko madrigala i soneta posvetio joj je čuveni italijanski pesnik Torkvato Taso nazivajući njene pesme „rijetkim biserima od kojih ljepših nema na cijelome svijetu”. Nesumnjivo lepa i obrazovana Dubrovčanka umrla je u Ankoni 1648. godine.
Fontana „Borba”
Nalazi se u centru kružne aleje na Velikom Kalemegdanu. Skulptura ribara sa zmijom delo je vajara Simeona Roksandića, a otkupila ju je Beogradska opština 1912. godine i postavila na reprezentativno mesto kalemegdanskog parka. Sa ovom skulpturom (rađenom u bronzi, visine 150 centimetara) Simeon Roksandić je učestvovao na velikoj Balkanskoj izložbi 1907. godine u Londonu. Obavešten da je brod na kojem se nalazila skulptura potonuo, po sačuvanoj gipsanoj maketi izlio je novu. Kako se kasnije pokazalo da obaveštenje o katastrofi broda nije bilo tačno, ostala su dva istovetna primerka „Borbe” – jedan u Beogradu, a drugi u Zagrebu, koji je opština tog grada postavila kao fontanu na Griču. To je jedinstven slučaj da se isto umetničko delo postavlja na dva različita javna mesta u zemlji. Fontana je zaštićena zakonom kao spomenik kulture, kao i ostali spomenici u parku.
Fontana „Buđenje“
Postavljena je na Malom Kalemegdanu, ispred ulaza u Paviljon „Cvijeta Zuzorić”. Skulptura žene sa golubovima poznato je delo vajara Dragomira Arambašića. Postavljena je po završetku gradnje Paviljona 1928. godine. Kada je izlivena, 1920. godine, predstavljena je u Parizu prilikom izlaganja u zvaničnom Salonu francuskih umetnika. Tom prilikom skulptura je dobila nagradu „Mansion“. Nakon toga, delo je otkupila i odlila u bronzi Beogradska opština. Za vreme Drugog svetskog rata i posle njega fontana je bila demontirana, na neki delovi (figure golubova) nestali. Sam stojeći ženski akt bio je ponovo postavljen na isto mesto 1959. godine kao ukrasna skulptura, a dve decenije kasnije fontana je u celini rekonstruisana. Visina figure je 180 centimetara.