Prostor Trga republike je do sredine 19. veka bio van užeg gradskog područja. U srednjem veku ovde se nalazila granica naselja – utvrđeni šanac. Put od Carigrada do Beograda na Trgu se ulivao u čuvenu Stambol kapiju, koja se nalazila između spomenika knezu Mihailu i Narodnog pozorišta. Rušenjem Stambol kapije 1866. godine po nalogu Kneza Mihaila, započinje formiranje ovog prostora. Plan Emilijana Josimovića za regulaciju „varoši u šancu” iz 1867. godine i izgradnja Narodnog pozorišta 1869. uslovili su formiranje trga. U to vreme bio je razrađen detaljni plan za prosecanje novih ulica (Knez Mihailove, Knjeginje Ljubice, Čika Ljubine), proširen je i regulisan Obilićev venac i jedna strana Vasine ulice. Regulacija starih i prosecanje novih ulica, imala je veliki značaj za budući značaj lokacije. Godine 1882. na Trgu je postavljen spomenik knezu Mihailu, rad Enrika Pacija, što je ambijentu dalo monumentalnost i odvojilo ga od ostalih prostora. Trg Republike je deo celine „Stari Beograd” i uživa status prethodne zažtite kao kulturno dobro.
Površina prostora Trga Republike iznosi oko 4 hektara na kojem, osim spomenika knezu Mihailu, postoji još nekoliko značajnik kulturno istorijskih spomenika: na zelenoj površini nekadašnjeg Kolarčevog imanja nalazi se spomenik Branislavu Nušiću, zatim spomenik Vasi Čarapiću u malom parku ispred Doma vojske i spomen ploča posvećena pokojnom premijeru Srbije dr Zoranu Đinđiću.
Narodno pozorište
Odluku o gradnji Narodnog pozorišta doneo je knez Mihailo Obrenović 1868. godine. Gradnja je započeta iste godine na Preobraženje, 19. avgusta, a prva predstava „Posmrtna slava kneza Mihaila“, odigrana je 30. oktobra iste godine. Pozorište je tada imalo 714 sedišta. Veruje se da je projektant pozorišne zgrade kod Stambol-kapije bio arhitekta Aleksandar Bugarski, mada po sačuvanim dokumentima to nije sasvim izvesno. Narodno pozorište je rekonstruisano, obnavljano i dograđivano više puta. Poslednja, temeljna rekonstrukcija i dogradnja izvedena je između 1986. i 1989. godine.
Prva ideja o stalnom pozorištu u Beogradu javila se 1851.godine, kada je osnovan odbor „Ljubitelji narodne prosvete”. Pozorište je trebalo da bude izgrađeno na Zelenom vencu. Međutim, zbog nesigurnog podvodnog zemljišta, započeta izgradnja je, posle dva pokušaja morala biti obustavljena. Na terenu su ostali samo temelji i delovi zidova sa kojih su skidane cigle za zgradu pozorišta koje je kasnije podignuto kod Stambol–kapije. Knez Mihailo, zajedno sa Državnim savetom, odredio je lokaciju za podizanje pozorišta na današnjem Trgu Republike. Knez je obnovio i davanje priloga, pa je i sam priložio pet hiljada dukata. Nažalost, knez nije dočekao početak radova, ubijen je 3. juna 1868. godine. Tako je kamen temeljac postavio knez Milan.
Narodni muzej
Zgrada na Trgu Republike 1, u kojoj se danas nalazi Narodni muzej, sagrđena je 1903. godine za Upravu fondova – jednu od najznačajnijih finansijskih institucija srpske države u usponu. Ova institucija ustanovljena je 16. avgusta 1862. godine. Njen glavni zadatak bio je da upravlja državnim i drugim javnim fondovima, prihodima opština, srezova, okruga, crkava i drugih deponenata koji se ubiraju kroz poreze i prireze. Izdavala je svoje založnice i obveznice i davala zajmove. Zgrada je zajedničko projektantsko delo Nikole Nestorovića i Andre Stevanovića. Godine 1903. sagrađen je samo deo prema Trgu Republike, a delovi prema današnjoj Vasinoj ulici, Ulici Laze Pačua i Čika-Ljubinoj dograđeni su tek 1930. godine.
Narodni muzej useljen je u zgradu Uprave fondova 1952. godine. Muzej je najpre bio smešten u Kapetan-Mišinom zdanju, kasnije u Konaku kneginje Ljubice, pa u velikoj porodičnoj kući nekadašnjeg političara Raše Miloševića u Ulici kneza Miloša, a od 1934. godine, kada je spojen sa Muzejem savremene umetnosti i kada je zbirkama dva muzeja priključena i privatna zbirka namesnika Pavla Karađorđevića, Narodni muzej se, pod imenom „Muzej kneza Pavla”, nalazio u zgradi Novog dvora. Za javnost je svečano otvoren 1936. godine.
Period od osnivanja Narodnog muzeja do 1881. godine ispunjen je nastojanjima da se formiraju zbirke samog Muzeja. Taj period obeležile su značajne ličnosti naše kulturne istorije, kao «čuvari» Muzeja i Biblioteke – Đura Daničić, Janko Šafarik i Stojan Novaković.
Pozorište „Boško Buha“
Dečje pozorište „Boško Buha” osnovano je 1950. godine. Nalazi se u Palati Reunione, poslovno-stambenom zdanju koje je sagrađeno 1930. godine po projektu italijanskih arhitekata, kao višespratnica sa mansardnim krovom, namanjena različtim sadržajima (poslovni prostor, stanovanje, trgovina, kultura).
